ప్రతి రోజూ మనం వాడే ఒక రూపాయి నాణెం గురించి ఆసక్తికరమైన విషయం తెలుసా? దాని తయారీ ఖర్చు దాని విలువ కంటే ఎక్కువ! అవును, మీరు సరిగ్గానే చదివారు. ఒక రూపాయి నాణెం తయారు చేయడానికి ప్రభుత్వం 1 రూపాయి 11 పైసలు ఖర్చు చేస్తోంది. ఈ విషయం తెలిసిన తర్వాత మీరు ఆశ్చర్యపోతారు కదా? ఈ చిన్న నాణెం వెనుక ఉన్న పెద్ద కథను తెలుసుకుందాం.
నాణెం తయారీ ప్రక్రియ
నాణెం తయారీ ప్రక్రియ చాలా సంక్లిష్టమైనది. ముందుగా, నాణెం డిజైన్ తయారు చేయబడుతుంది. తర్వాత, లోహపు పట్టీలను కత్తిరించి, గుండ్రని ముక్కలుగా మార్చుతారు. ఈ ముక్కలను వేడి చేసి మెత్తగా చేస్తారు. తర్వాత వాటిపై నాణెం డిజైన్ ని ముద్రిస్తారు. చివరగా, నాణేలను తనిఖీ చేసి, నాణ్యత పరీక్ష చేసి, ప్యాకేజీ చేసి పంపిణీ చేస్తారు.
భారతదేశంలో నాణెం తయారీ
భారతదేశంలో నాణేలను ప్రభుత్వ మింట్లలో తయారు చేస్తారు. ముంబై, కోల్కతా, హైదరాబాద్ మరియు నోయిడాలో ఉన్న నాలుగు మింట్లు నాణేలను తయారు చేస్తున్నాయి. ప్రతి మింట్ తయారు చేసే నాణేలపై ప్రత్యేక గుర్తు ఉంటుంది.
ఒక రూపాయి నాణెం తయారీ ఖర్చు
2018లో దాఖలు చేసిన ఒక సమాచార హక్కు (RTI) దరఖాస్తుకు ప్రభుత్వం ఇచ్చిన సమాధానం ప్రకారం, ఒక రూపాయి నాణెం తయారీ ఖర్చు 1 రూపాయి 11 పైసలు. అంటే, నాణెం తయారీకి అయ్యే ఖర్చు దాని విలువ కంటే 11 పైసలు ఎక్కువ.
ఇది చాలా ఆసక్తికరమైన విషయం. సాధారణంగా, ఏదైనా వస్తువు తయారీ ఖర్చు దాని విక్రయ ధర కంటే తక్కువగా ఉంటుంది. కానీ ఇక్కడ విపరీతమైన పరిస్థితి ఉంది. ప్రభుత్వం ప్రతి ఒక రూపాయి నాణెం తయారీకి 11 పైసలు నష్టపోతోంది.
ఇతర నాణేల తయారీ ఖర్చు
ఒక రూపాయి నాణెంతో పోలిస్తే, ఇతర నాణేల తయారీ ఖర్చు తక్కువగా ఉంది:
- 2 రూపాయల నాణెం తయారీ ఖర్చు: 1 రూపాయి 28 పైసలు
- 5 రూపాయల నాణెం తయారీ ఖర్చు: 3 రూపాయలు 69 పైసలు
- 10 రూపాయల నాణెం తయారీ ఖర్చు: 5 రూపాయలు 54 పైసలు
ఈ నాణేల తయారీ ఖర్చు వాటి విలువ కంటే తక్కువగా ఉంది.
ఒక రూపాయి నాణెం గురించి మరిన్ని వివరాలు
ఒక రూపాయి నాణెం 1992 నుండి చలామణిలో ఉంది. ఇది స్టెయిన్లెస్ స్టీల్తో తయారు చేయబడుతుంది. దీని వ్యాసం 21.93 మిల్లీమీటర్లు, మందం 1.45 మిల్లీమీటర్లు మరియు బరువు 3.76 గ్రాములు.
నాణేల తయారీలో తగ్గుదల
గత కొన్ని సంవత్సరాలుగా నాణేల తయారీ తగ్గుతోంది. 2016-17లో 2,201 మిలియన్ నాణేలు తయారు చేయగా, 2017-18లో ఈ సంఖ్య 2,151 మిలియన్కు పడిపోయింది.
నాణేల తయారీపై ప్రభుత్వ వ్యవహారం
ముంబై మింట్ నాణేల తయారీ ఖర్చును వెల్లడించడానికి నిరాకరించింది. వారు దీనిని వ్యాపార రహస్యంగా పేర్కొన్నారు. అయితే, హైదరాబాద్ మింట్ ఈ సమాచారాన్ని అందించింది.
నాణేల ప్రయాణం
నాణేలు తయారీ నుండి మన చేతుల్లోకి వచ్చే వరకు ఒక ఆసక్తికరమైన ప్రయాణం చేస్తాయి. మింట్లలో తయారైన నాణేలు రిజర్వ్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా (RBI)కి చేరుతాయి. అక్కడి నుండి వాటిని దేశంలోని వివిధ ప్రాంతాలకు పంపిస్తారు. ఆ తర్వాత అవి బ్యాంకులకు, దుకాణాలకు మరియు చివరికి మన జేబులకు చేరుకుంటాయి.
నాణేల ప్రాముఖ్యత
నాణేలు మన రోజువారీ జీవితంలో చాలా ముఖ్యమైన పాత్ర పోషిస్తాయి. చిన్న చిన్న కొనుగోళ్లకు, బస్సు టికెట్లకు, చిరుతిళ్ల కొనుగోలుకు నాణేలు చాలా అవసరం. ప్రత్యేకించి గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో నాణేల వాడకం ఎక్కువ.
నాణేల సేకరణ
కొందరు ప్రజలు నాణేలను సేకరించడాన్ని ఒక హాబీగా చేసుకుంటారు. వారు వివిధ సంవత్సరాలలో, వివిధ మింట్లలో తయారైన నాణేలను సేకరిస్తారు. ప్రతి మింట్ తయారు చేసే నాణేలపై ఉండే ప్రత్యేక గుర్తులను గమనించి, వాటిని వేరు చేస్తారు.
ముగింపు
ఒక రూపాయి నాణెం తయారీ ఖర్చు దాని విలువ కంటే ఎక్కువ అనే విషయం నిజంగా ఆశ్చర్యకరం. అయినప్పటికీ, ప్రభుత్వం ఈ నాణేలను తయారు చేయడం కొనసాగిస్తోంది. ఎందుకంటే ఇవి మన ఆర్థిక వ్యవస్థలో చాలా ముఖ్యమైన పాత్ర పోషిస్తాయి. ప్రతిసారి మీరు ఒక రూపాయి నాణెం వాడినప్పుడు, దాని వెనుక ఉన్న ఈ ఆసక్తికరమైన కథను గుర్తు చేసుకోండి.
